همزمان با فرارسیدن 29 اردیبهشت روز جهانی موزه‌ها، تعدادی از گل‌نبشته‌های هخامنشی استردادی از آمریکا، با حضور و دستور علی دارابی قائم مقام وزیر و معاون میراث‌فرهنگی کشور در محل سالن ایران‌باستان موزۀ ملی ایران رونمایی شد.
پس از گذشت نه ماه از استرداد 3506 قطعه گل‌نبشته هخامنشی از آمریکا به ایران، 162 قطعه در موزۀ ملی ایران به نمایش در آمدند. این نمایشگاه در سالن موزۀ ایران باستان تا تیرماه سال جاری ادامه خواهد داشت.
جبرئیل نوکنده، رئیس موزۀ ملی ایران، طی سخنانی در این مراسم دربارۀ اثرات مذکور گفت: این مجموعۀ ارزشمند اطلاعات کم‌نظیر از ساختار سازمان اداری و نظام اجتماعی در اختیار می‌گذارد.
به گفتۀ او، اطلاعاتی که این گل‌نبشته‌ها در اختیار می‌گذارد قبلاً در سنگ‌نبشته‌ها دیده نشده و لایۀ دیگری از فرهنگ و هنر ایران و احترامی که برای کارگران، زنان و متخصصان و امنیت مسافران در دورۀ هخامنشی قائل است را نشان می‌دهد و شفافیت درست و دقیقی از اقتصاد و نظام اجتماعی هخامنشی را در اختیار ما قرار می‌دهد.
مدیر موزۀ ملی ایران همچنین افزود: بر اساس مطالعات انجام شده محتوای این الواح، شامل نامه‌ها، اسناد اداری، دست‌نوشته‌های یک کاتب، شاه و دربار، شخصیت‌های تاریخی، مهرهای بایگانی، کارگران، تولید، مسافران و ایزدان پارس است. این اسناد متعلق به دورۀ داریوش بزرگ در 509 پیش از میلاد است. الواح از باروی تخت جمشید و در کاوش‌هایی که ارنست هرتسفلد، باستان‌شناس آلمانی حضور داشت، به دست آمده و تخمین زده شده است که این یافته شامل حدود ۳۰ هزار و یا بیشتر لوح و قطعات گلی کتیبه‌دار و مُهر و موم‌شده بوده است. آن زمان امکان خواندن الواح در ایران وجود نداشت، در نتیجه در هنگام امانت‌سپاری، از الواح صورت‌برداری دقیق نشد.
از سوی دیگر صدیقه پیران، باستان‌شناس و مدیر گروه کتیبه‌های موزۀ ملی ایران، دربارۀ گل‌نبشته‌های بازگشته به ایران از آمریکا گفت: در حفاری‌های انجام شده، حدود 30 هزار لوح توسط ارنست هرتسفلد باستان‌شناس آلمانی کشف شد. در سال 1932 در شمال غربی شهر باستانی تخت‌جمشید قرار گرفت و بعداً در سال 1936 برای بررسی برده شد. این الواح به عنوان سپرده به دانشگاه شیکاگو ارسال شده است.
گفتنی است الواح هخامنشی در سال 1936 در تخت‌جمشید کشف شدند و در 50 صندوق چوبی که شامل حدود 2000 جعبۀ مقوایی و چند پیت نفتی که در تخت‌جمشید به پارافینِ آغشته شده بودند، از طریق بوشهر به آمریکا فرستاده شدند. انتقال با موافقت دولت وقت ایران انجام شد و در قرارداد و موافقت‌نامه طرفین نیز آمده بود که «ایران لوح‌هایی گلی را برای رمزگشایی و خواندن، به امانت به دانشگاه شیکاگو که مشغول کاوش تخت‌جمشید (پارسه، پرسپولیس) بود، می‌سپارد.»
تا به امروز پنج محموله از این گل‌نبشته‌ها در سال‌های 1327 (179 قطعه)، 1330 (37047 قطعۀ شکسته)، 1383 (300 قطعه)، 1398 (1784 قطعه) و 1402 (3506 قطعه) به ایران بازگردانده شده‌اند.
