فوران های آتشفشانی و ناآرامی های اجتماعی-سیاسی در مصر باستان: درس های برای امروز و آینده
فوران های آتشفشانی و ناآرامی های اجتماعی-سیاسی در مصر باستان: درس های برای امروز و آینده
پژوهش هایی که به تازگی انجام شده ارتباطی بین فوران های آتشفشانی در سطح زمین و رویدادها و ناآرامی های مصر باستان در سده ی سوم پیش از میلاد می بیند. مصر از سال 305 تا 30 پیش از میلاد زیر فرمانروایی سلسله ی بطلمیوسی ها بود. این سلسله که یونانی و بیگانه بود پس از کشورگشایی های اسکندر فرمانروایی مصر را به دست گرفت. مدارک تاریخی می گویند که در این دوره، مصر یک دوره ی شکوفایی اقتصادی و سیاسی را طی می کند ولی همزمان مصر شاهد زنجیره ای از ناآرامی ها و انقلابات علیه فرمانروایان خارجی نیز بود. حال پژوهشگران پیشنهاد می کنند که احتمالن ارتباطی بین فوران های آتشفشانی که در آن دوره در کره ی زمین اتفاق افتاد و این زنجیره ی ناآرامی ها وجود داشته است. پژوهشگران اشاره می کنند که در آن دوره آتشفشان هایی چندی در آلاسکا، آیسلند، و احتمالن در روسیه فوران کرده اند و خاکستر و گرد و غبار ناشی از این فوران ها موجب کاهش دمای زمین شده است. کاهش دمای زمین به نوبه ی خود موجب کاهش تبخیر آب های سطحی شده که به معنی بارندگی کمتر در جاهایی همچون شمال آفریقا و در جایی همچون مصر به معنی پایین رفتن سطح آب در رود نیل و سیلاب کمتر در دره ی رود نیل است.
زندگی جامعة ی مصر به عنوان یک جامعة ی کشاورز کاملن به رود نیل وابسته بود. سیلاب های منظم و سالانه ی رود نیل که با خود خاک حاصلخیز بویژه به منطقه ی دلتای نیل میاورد، میزان محصولات کشاورزی و دامی را تعیین می کرد. بنابراین سطح رود نیل و میزان سیلابی که با خود سالانه به زمین های کشاورزی دره ی نیل وارد می کرد نقش پایه ای برای اقتصاد مصر داشت. سال ها تداوم کاهش بارندگی در مصر بدین معنا بود که مردم نیازشان بیشتر شده بود و همزمان کمتر چیزی برای از دست دادن داشتند. شواهد و مدارک باستان شناختی و تاریخی نشان می دهد که از سال 207 پیش از میلاد زنجیره ای از ناآرامی ها شروع شد و برای دهه ها به درازا کشید که حتی به انقلابات مسلحانه کشیده شد.
پژوهشگران البته منکر دلایل و عوامل دیگر در بروز ناآرامی های مصر نیستند بلکه تاکید دارند که نقش تغییرات اقلیمی را در تحولات اجتماعی و سیاسی بایدد بسیار جدی گرفت.
نتایج این مطالعات در نشریه ی Nature Communications منتشر شده که می توانید از لینک زیر ببینید و بخوانید.
https://www.nature.com/articles/s41467-017-00957-y
© Society for Iranian Archaeology
جامعة باستان شناسی ایران
https://telegram.me/societyforiranianarchaeology
https://www.facebook.com/SIA.IRAN