افزایش نابرابری‌های اجتماعی طی هزاره‌ها

یکی از بزرگترین پژوهش‌های علمی در نوع خود به تازگی روی افزایش نابرابری‌های اجتماعی طی هزاره‌ها و در مقیاس جهانی انجام شده است. این پژوهش در دانشگاه دولتی واشنگتن و با همکاری ۱۳ نهاد پژوهشی دیگر انجام شده است. این پژوهشگران اظهار داشته اند که اختلاف در ثروت و دارایی با آغاز کشاورزی افزایش پیدا می کند ولی بطور ویژه با اهلی شدن گیاه و جانوران بزرگ همچون گاو، گاومیش و اسب افزایش چشمگیری پیدا می کند که به نوبه ی خود سازمان اجتماعی را افزایش داد.
این پژوهش به رهبری تیموتی کوهلر (Timothy A. Kohler) انجام شده و نتایج آن به تازگی در نشریه ی Nature منتشر شده است. در این پژوهش ۶۳ محوطۀ باستانی از دوره‌های مختلف که تعلق به جوامع با ساختارهای متفاوت دارند را مورد بررسی و مطالعه قرار داده است. از جمله یافته‌های این پژوهشگران این که میزان اختلاف دارایی و ثروت از جوامع شکارگر-گردآورنده ی خوراک تا جوامع کوچک-مقیاس کشاورز با دهکده‌های کوچک تا جوامع بزرگ کشاورز همواره رو به افزایش گذاشته است. این پژوهش که از نظر مقیاس زمانی تا عصر حاضر را نیز مورد توجه قرار می‌دهد، نشان می‌دهد که افزایش نابرابری‌های اجتماعی در قاره های کهن (آسیا، افریقا و اروپا) آغاز شده و بطور خاص با اهلی کردن جانوران بزرگی چون گاو، اسب و گاومیش افزایش چشمگیری پیدا کرده است. این در حالی است که چنین جانورانی در قاره‌های نو (امریکای شمالی و جنوبی) وجود نداشتند و به همین خاطر میزان نابرابری‌های اجتماعی در سوی دیگر اقیانوس اطلس پایین‌تر بوده است. جالب آنکه، ایالات متحدۀ امریکا امروزه بالاترین میزان نابرابری اجتماعی در طول تاریخ بشر را دارد تجربه می کند. در این میان پژوهشگران به نقش بسیار موثر فلزکاری و فلز مفرغ نیز اشاره می@کنند که در بوجود آمدن قشر جنگاور و نظامی نقش موثری بازی کرده است.
پژوهشگران می‌گویند نابرابری‌های اجتماعی تاثیرات بسیار زیان‌باری روی تندرستی، پویایی و تحرک، میزان اعتماد، یکپارچگی اجتماعی و غیره دارد. کاهش نابرابری‌های اجتماعی بسیار دشوار است و معمولا با اتفاقاتی چون بیماری‌های فراگیر، انقلابات، جنگ‌های بزرگ، یا افول حکومت‌ها ممکن می‌شود.

نتایج این پژوهش‌ها برای جوامع امروزی و زندگی در قرن ۲۱ نیز نکات و معانی ضمنی چندی پیش می‌کشد. جزئیات بیشتر در این باره را می‌توانید از لینک زیر ببینید و بخوانید.

https://www.nature.com/articles/nature24646

© Society for Iranian Archaeology
جامعه باستان‌شناسی ایران