همواره عقیده بر این بوده است که چون قدیمی‌ترین انسان‌ریخت‌ها در منطقه جنوب شرق آسیا (جاوه) از گونه هوموارکتوسها بوده‌اند در نتیجه منطقی است که آنها اولین انسان‌ریخت‌هایی بوده‌اند که از آفریقا خارج شده و وارد آسیا شده‌اند. طبیعتا با کشف جمجمه‌های معروف در دمانسی گرجستان این سناریو رنگ قوی‌تری به خود گرفته بود و هنوز هم عقیده بر این است. بر اساس همین استدالات گفته می‌شود که پس تقریبا بلافاصله با ظهور هوموارکتوسها در حدود دو میلیون سال پیش، آنها می‌بایستی به آسیا مهاجرت کرده باشند. اما کشف مکان‌هایی با دست‌افزارهایی با سن‌های قدیمی مثل دو و نیم میلیون ساله در اردن و دو میلیون و صد هزار ساله در چین تردید در اینکه هوموارکتوسها اولین بوده‌اند ایجاد می‌کند و مسئله خروج انسان‌ریخت‌های دیگری پیش از هوموارکتوسها را تقویت می‌بخشد.
متن بالا در واقع مقدمه مقاله‌ای تازه منتشر شده است که موضوع بسیار جالبی در مورد اینکه بالاخره کدام یک از انسان‌ریخت‌ها از آفریقا به سمت آسیا برای اولین بار مهاجرت کردند نوشته شده است. سناریویی که نویسندگان این مقاله ارائه می‌کنند به این شکل است که ممکن است ما با یک گونه ناشناخته‌ای که نویسندگان نام «گروهی از هومو قدیمی به آنها داده‌اند» (early Homo groups) در حدود دو و نیم میلیون سال پیش از آفریقا خارج شده و به سمت مناطق مختلف اوراسیا مهاجرت کرده‌اند و در حدود دو میلیون و خورده‌ای سال پیش به شرق دور رسیده باشند. سپس همین گروه‌ها به سمت غرب حرکت کرده و هوموارکتوس‌های دمانسی گرجستان در منطقه قفقاز شمالی حاصل مهاجرت آنها از شرق به غرب بوده است. حتی نویسندگان مطرح می¬کنند ممکن است این گروه‌ها مجددا وارد آفریقا شده باشند و خلاصه دوباره از آفریقا به سمت آسیا رفته باشند. به صورت خلاصه مقاله نتیجه می‌گیرد که ممکن است ما با جریان‌‌های مهاجرتی پیچیده و چندباره هم در آن زمان‌ها روبرو باشیم.
پ.ن: فرضیه مطرح شده در این مقاله هر چند بسیار جالب است اما بایستی منتظر مدارک باستان‌شناسی و انسان‌شناسی مستقیم بود و در غیر این صورت تنها یک فرضیه ثابت نشده است.
لینک مقال به پیوست می‌باشد و امیدوارم از خواندن آن لذت ببرید.
س.ح.گوران، موزه نئاندرتال
https://onlinelibrary.wiley.com/doi/abs/10.1002/evan.21863
جامعه باستان‌شناسی ایران Society for Iranian Archaeology ©
