بسیاری از مردم وقتی دربارۀ مومیایی مردگان می‌شنوند ذهنشان متوجه مصر باستان می‌شود و فکر می‌کنند مصریان باستان تنها کسانی بودند که مردگان خود را مومیایی می‌کردند. باستان‌شناسان در یک سدۀ گذشته از مناطق مختلفی از دنیا آثار مومیایی کشف کرده‌اند که نشان می‌دهد سنت مومیایی‌کردن مردگان بسیار رایج‌تر از آنچه فکر می‌شد بوده است. بطور مثال، مردمان پیش از تاریخ صحرای آتاکاما در شیلی که فرهنگ‌شان امروزه به نام “چینچورو” شناخته می‌شود بیش از دو هزار سال پیش از مصریان یعنی از هزارۀ هفتم پیش از میلاد مردگان خود را مومیایی می‌کردند. سنت مومیایی در امریکای جنوبی بعد از فرهنگ چینچورو برای هزاران سال تداوم یافت و اشکال متعدد و فرهیخته‌تر پیدا کرد. این سنت تا زمان اشغال قارۀ امریکا توسط اسپانیایی‌ها در سدۀ 16 میلادی تداوم داشت
حال پژوهشگران با مطالعۀ مجدد بقایایی 13 اسکلت که از کاوش‌های دهۀ 1960 میلادی در محوطه‌ای باستانی در پرتقال به دست آمده بود اشکالی ناشناخته و بسیار قدیمی‌تر کشف کرده‌اند. این بقایا قدمتی هشت هزار ساله (دوران میان‌سنگی) دارند و متعلق به جوامع شکارگر/گردآورنده بوده است. مطالعات مجدد روی این بقایا نشان می‌دهد که پیش از دفن مردگان روی آن‌ها تیمار و کارهایی انجام می‌شده است از جمله اینکه جسد را آبزدایی یا می‌خشکاندند و یا کارهایی انجام داده‌اند که اجزای اسکلت پس از تجزیه بافت‌های نرم شکل اولیۀ خود را از دست ندهد. چالشی که باستان‌شناسان با مومیایی‌ها دارند این است که اگر بدن مردگان بافت‌های نرم (مثلا گوشت) خود را از دست داده باشند به سختی توجه باستان‌شناسان را جلب می‌کند. به عبارتی، بدون گوشت و پوست به سختی می‌توان تشخیص داد که روی مردگان کاری انجام شده یا نه. این پژوهشگران از روش‌های جدید و بینارشته‌ای استفاده کرده‌اند، از جمله روش‌های انسان‌شناسی پزشکی‌قانونی/یا انسان‌شناسی جرم‌شناختی و بویژه از روش‌های حوزۀ جدیدی به نام “مرگ‌شناسی”، تا درک خود را از تدفین و کارهایی که پیش و پس از تدفین مردگان انجام می‌شده را ارتقا دهند. بطور کلی و به نظر پژوهشگران شواهد چندی وجود دارد که نشان می‌دهد در این مورد روند مومیایی طبیعی/هدایت شده انجام شده است
مقالۀ این پژوهشگران را به تازگی منتشر کرده است European Journal of Archaeology نشریۀ
دسترسی به این مقاله برای همگان رایگان و آزاد است
Department of Anthropology, Grand Valley State University ،کریم علیزاده
©Society for Iranian Archaeology جامعۀ باستان‌شناسی ایران
