ما انسانهای مدرن، حدوداً سیصد و پنجاه هزار سال است که وجود داریم. از آن زمان تابهحال نیز دگرگشت یافتهایم و دی ان ای ما دستخوش تغییر شده است. ترکیب ژنتیک انسان و داد و ستدهای ژنتیک یکی از مباحث داغ و جدید باستانشناسی است که میتواند به فهم ما از گذشتۀ انسان، زمان حال و حتی ایجاد آیندهای بهتر کمک کند. ناتان شفر از دانشگاه کالیفرنیا در سانفرانسیسکو به همراه همکارانش ابزاری به نام “برآورد نمودار نوترکیبی سریع اجداد” ایجاد کردهاند که به آنان امکان میدهد تا اجداد انسانها را تخمین بزنند. به عبارت دقیقتر این روش به ما کمک میکند بدانیم که کدام بخشهای ژنوم انسان مدرن با انسان تباران دیگر مشترک نیست. به این معنی که آنها در بین اجداد مشترک باستانی ما، نئاندرتالها و دنیسوواها وجود نداشتند و اینکه بهوسیله آمیزش جنسی با این انسانهای باستانی وارد خزانه ژنهای انسانی نشدهاند. برای تشخیص قسمتهایی از ژنوم که انسانهای مدرن را از انسانهای آرکائیک متمایز میکند؛ تیم پژوهشگران ژنومهای یک انسان دنیسووا، دو نئاندرتال و 279 انسان مدرن را بررسی کردند. نتیجهای که به دست آوردند بسیار جالب است: تنها 1.5 تا 7 درصد از ژنوم انسان مدرن منحصر به اوست
این رقم ممکن است کم به نظر برسد ولی کمابیش به این دلیل است ما میزان زیادی از دی ان ای را از گونههای اجدادی به ارث بردهایم که در نهایت باعث پدیداری انسانهای مدرن و نئاندرتالها و دنیسوواها شد. در ادامه آمیزش انسانهای مدرن با نئاندرتالها و انسان دنیسووا موجب شد حتی میزان بیشتری از دی ان ای که منحصر به دودمان ما نبوده را بگیریم
شفر توضیح میدهد : ” این درست است که احتمالاً افراد درصد بسیار کمی از ژنوم خود را از اجداد نئاندرتال یا انسانهای دنیسووا دارند؛ برای مثال غیر آفریقاییها 1.5 تا 2.1 درصد از ژنوم خود را از نئاندرتالها گرفتهاند.” اما میدانیم که میزان دقیق آن از فردی به فرد دیگر متفاوت است. این بدان معناست که دو نفر میتوانند 2 درصد دی ان ای نئاندرتال داشته باشند ولی میزان کمی دی ان ای نئاندرتال مشترک داشته باشند. این تفاوت درمجموع زیاد خواهد شد؛ طوری که شفر میگوید بعضی برآوردها حدود چهل درصد ژنوم نئاندرتال را برای انسانهای امروزی پیشنهاد میدهند. جهشهایی که به ویژگیهای منحصربهفرد انسان کمک میکنند، در قسمت کوچکی از ژنوم وجود دارند و به نظر میرسد که عمدتاً ژنهای مربوط به رشد مغز را تحت تأثیر قرار میدهند. مونتگومری اسلاتکین از دانشگاه کالیفرنیا میگوید: “دانستن اینکه این گونهها چگونه بر ظرفیتهای ذهنی انسان تأثیر میگذارند به ما کمک میکند تا تفاوتهای شناختی بین انسان مدرن و نئاندرتالها را درک کنیم
خوانندگان عزیز میتوانند برای اطلاع کامل از یافتههای این تحقیق به لینک زیر که در نشریۀ معتبر ساینس ادونس منتشر شده مراجعه کنند
https://advances.sciencemag.org/content/7/29/eabc0776
س.آسیابانی:دانشگاه بوعلی/ بنیاد پژوهشهای پارینهسنگی دیار مهر
س. حیدری-گوران: موزه نئاندرتال -آلمان/ بنیاد پژوهشهای پارینهسنگی دیارمهر
©Society for Iranian Archaeology جامعۀ باستانشناسی ایران
