سلسله نشست‌های مجازی با عنوان «مناظر و شهرهای ایران در دورۀ اسلامی»

«شهر» به عنوان یک واحد جمعیتی، نقش مهمی در تحولات جوامع بشری ایفا نموده و شهرهای ایران در دوره اسلامی نیز از این قاعده مستثنی نیستند. این شهرها یا در محل همان شهرهای باستانی با احیای شهری کهن سر برآورده‌اند و یا به صورت استقرارگاهی جدید و از پیش طراحی شده توسط حکام مسلمان بنیان نهاده شده‌اند. آنچه مسلم است همه شهرهای دوره اسلامی در ایران، تحت تاثیر عواملی یکسان و مشابه به وجود نیامده‌اند و در هر مورد شرایط زیست‌محیطی در کنار مناسبات سیاسی، نظامی و اقتصادی به نسبت‌های مختلف در ایجاد، وسعت و میزان اعتبار آنها دخیل بوده‌اند.

با توجه به خلاهای پژوهشی و روش شناسی در مطالعه شهرهای دوره اسلامی و همچنین آگاهی از تجربیات و یافته‌های باستان شناسان دوره اسلامی در این زمینه، «جامعۀ باستان‌شناسی ایران» در نظر دارد سلسله نشست‌هایی مجازی با عنوان «مناظر و شهرهای ایران در دورۀ اسلامی» (Iranian Cities and Landscapes in the Islamic Period) برگزار نماید. در هر نشست، یک پژوهشگر یافته‌ها و نتایج مطالعات باستان‌شناختی خود در زمینۀ یک شهر اسلامی در ایران را ارائه می‌کند.

نشست نخست: «تاریخچه و منظر شهری و اقتصادی عسکر مکرم خوزستان، بر مبنای شواهد باستان‌شناختی و متنی»
سخنران: خانم دکتر مهرنوش سروش(دکترای مطالعات تاریخ باستان و پژوهشگر مرکز اطلاعات جغرافیایی دانشگاه هاروارد)
دبیر نشست: خانم دکتر ژاله کمالی‌زاد (دکترای باستان‌شناسی دوره اسلامی از دانشگاه تهران)

این نشست روز چهارشنبه 6 اسفند ماه (24 فوریه) ساعت 7 بعدازظهر به وقت ایران و 7:30 صبح به وقت غرب آمریکا در فضای مجازی زوم و لینک زیر در دسترس است:

https://uni-frankfurt.zoom.us/j/95998967353?pwd=dXFCQ1FNbDJxR08xcVdseS9mTlUxUT09

موضوع این جلسه به شهر «عسکر مُکرم» اختصاص دارد که در سده‌های اولیه اسلامی شکل گرفت و مرکز کوره‌ای به همین نام شد. برخی مبنای عسکر مکرم را شهر ساسانی رُستقباد می‌دانند اما‌ بر اساس شواهد تاریخی و باستان‌شناختی احتمالاً عسکر مکرم تنها شهر تازه بنیاد اسلامی در خوزستان است. بخش نخست این سخنرانی به معرفی تاریخچه و منظر شهری و اقتصادی عسکر مکرم براساس داده‌های باستان‌شناسی میدانی و سنجش از راه دور و شواهد متنی می پردازد. در بخش دوم، جایگاه این شهر در تحولات اقتصاد کشاورزی و تجاری خوزستان بررسی می‌شود. به نظر می‌رسد پایه‌گذاری شهر عسکر مکرم در راستای سرمایه‌گذاری در مناطق پیشتر کمتر توسعه‌یافته و رونق بیشتر اقتصاد کشاورزی بازار-محور در دورۀ اسلامی بوده‌ است.
مهرنوش سروش پژوهشگر تاریخ شهر و مدیریت آب در دوران اواخر باستان و دوران اسلامی، با تمرکز بر باستان‌شناسی منظر (Landscape Archaeology) است. او دارای مدرک کارشناسی ارشد معماری از دانشگاه تهران و دکترای مطالعات تاریخ باستان از دانشگاه نیویورک است و در حال حاضر پژوهشگر میهمان مرکز اطلاعات جغرافیایی دانشگاه هاروارد است. پژوهشهای وی در سالهای اخیر بر شهرهای ساسانی و اسلامی خوزستان و نظام‌های مدیریت آب رودخانه‌ای آنها متمرکز بوده است. پژوهش‌های جدید او دربارۀ علل و فرآیندهای تغییر نظام‌های مدیریت آب شهرهای ایرانی از تمرکز بر آب‌های سطحی به منابع آب زیرزمینی است. وی در پژوهش‌های خود از داده‌های سنجش از راه دور، داده‌های متنی و یافته‌های میدانی بهره گرفته است.

نشست به زبان فارسی برگزار و ورود برای عموم علاقه‌مندان آزاد می‌باشد.
از شرکت‌کنندگان گرامی درخواست می‌شود با نام و نام‌ خانوادگی به نشست وارد شوند.
این نشست، پس از برگزاری در کانال یوتیوب جامعۀ باستان‌شناسی ایران بارگذاری خواهد شد.
https://www.youtube.com/channel/UC8sln9wkrm94-itHfeRJDkQ