هشدار «جامعه باستانشناسی ایران» به وضعیت نامناسب حفاظت از آثار تاریخی
سال هاست که میراث فرهنگی ایران چوب بیتدبیری، ناکارآمدی، و سیاستهای غلط مدیران کم دانش، ناآزموده و سیاستزده خود را میخورد و روزی نیست که در گوشه و کنار کشور شاهد مرگ و تخریب یک اثر باستانی نباشیم. تجربه دهههای گذشته نشان داده است که با آمدورفت دولتها نه تنها دردهای میراث فرهنگی التیام نیافته، بلکه سبب بی جان شدنِ امید و آرزوی حداقلیِ کارشناسان، پژوهشگران، دلسوزان و دوستداران میراث شده است. بر خلاف انتظار، هر کجا که میراثی گرانبارتر دارد، پردرد و رنج¬تر است! برای نمونه کافی است به وضعیت استان خوزستان نظری بیفکنیم. آنچه امروزه در خوزستان بر مجموعه میراث جهانی شوش و محوطه ¬های شاخصی چون چگاسفلی، جوبجی، ایوان کرخه، جندی شاپور، نگارکندهای ایذه و صدها محوطه باستانی دیگر می¬گذرد، مایوس کننده و دلهره آور است. وضعیت سایر استانها هم بهتر نیست. محوطه میراث جهانی فیروزآباد، برم دلک، کاروانسرای خان¬خوره و صدها محوطه دیگر در فارس وضعیتی بغرنج و بحرانی دارند. خبر فروش قران نفیس به سرقت رفته از موزه پارس شیراز در حراجی های بین المللی و پاسخگو نبودن مدیران و مسئولان مربوطه، تنها انفعال و آشفتگی این وزارتخانه و ادارت استانی را نشان می دهد.
متجاوزین به حدود و حریم آثار تاریخی در سایه تنبلی و پیگیر نبودن بخش های حقوقی، بیش از پیش احساس امنیت کنند. قاچاقچیان آثار تاریخی در سکوت و بی اعتنایی بخش های مسئول وزارتخانه و ادارات، آزادانه فعالیت می¬کنند و قانون را به ریشخند می¬گیرند. یگان حفاظت میراث فرهنگی از کمبود امکانات به شدت رنج می برد و بدون ابتدایی ترین ابزارها و دست خالی به نبرد با قاچاقچیان مسلح و پشتوانه دار می رود. این نیروها در برخی استانها بر خلاف ماموریت سازمانی به کارهای اداری گمارده می¬شوند! در چنین شرایطی که محصول مدیریت شایسته نیست، محوطه¬ های باستانی بی پناه مانده و به یغما می روند.
به موازات شرایط ناگوار داخلی، میراث فرهنگی ایران در بیرون از مرزها نیز از هرگونه حمایتی بی نصیب مانده است. سالهاست کارشناسان از شرایط نامناسب حفاظتی تاق کسری در کشور عراق سخن گفته اند و از مدیران مربوطه تنها وعده های بی سرانجام، شعار و مصاحبه شنیدند. براستی آیا مسئولان وزارتخانه و مدیران مربوطه، توان بهره بردن از ظرفیت¬های دیپلماسی خارجی یا امکانات نهادهای بین المللی و سایر سازمان های فعال در کشور عراق را نداشتند تا از تخریب بیشتر این میراث بزرگ معماری بشری جلوگیری کنند؟
“جامعه باستان شناسی ایران” بار دیگر شرایط نامناسب میراث فرهنگی کشور را هشدار می دهد و مصرانه خواهان رسیدگی به چنین شرایطی از سوی نهادهای نظارتی است. از مدیران و مسئولان وزارتخانه و ادارات استانی می خواهد بدون بهانه، در برابر سرنوشت آثار ارزشمند تاریخی و فرهنگی بویژه محوطه¬ های باستانی در خطر همچون چگاسفلی، جوبجی، شوش، فیروزآباد، تاق بستان، ایوان مداین و … پاسخگو بوده و مسئولانه رفتار کنند.