علیرغم اینکه امروزه مرغ یکی از مهمترین منابع غذایی انسان محسوب میشود، در مقایسه با سایر حیوانات اهلی، خاستگاه و زمان اهلیشدن آن چندان روشن نبوده است. یکی از فرضیات رایج این بوده که مرغ حدود 9000 سال پیش در شمال چین و نیز حدود 4000 سال پیش در پاکستان اهلی شده است. گروهی از پژوهشگران با مطالعه 863 ژنوم از مرغهایی که در سراسر دنیا پراکندهاند و چهار گونه وحشی جنگلی نتایج جالب توجهی به دست آوردهاند. نتایج این مطالعات حاکی از این است که مرغ در منطقهای در جنوب شرق آسیا، محدوده جنوب غرب چین، شمال تایلند و میانمار اهلی شده است. همچنین، نتایج این مطالعات نشان میدهد که انشقاق مرغ از تبار وحشیاش زمانی بین 12800-6200 سال پیش اتفاق افتاده است و اهلیشدن آن باید زمانی پس از آن بازه زمانی روی داده باشد. این نتایج و کشفیات میتواند بر کشاورزی اولیه و نیز شبکه داد و ستد در آن منطقه نوری بتابد و اینکه چه ویژگیهایی در نمونههای وحشی نظر و توجه مردمان جنوب شرق آسیا را به خود جلب کرده که اقدام به اهلی کردن آن کردهاند.
نکتهای که باید به آن توجه کرد اینکه مطالعات ژنوم که این پژوهشگران انجام دادهاند بر روی نمونههای باستانی انجام نشده است. نکته دیگر اینکه، باستانشناسان از چندین سال پیش به بقایای استخوانی مرغان در کاوشهای باستانشناختی توجه بیشتری نشان دادهاند و نمونههای بسیاری مستندنگاری کردهاند. باستانشناسان پیش از این پیشنهاد دادهاند که مرغ حدود 3500 سال پیش اهلی شده است.
نتایج این پژوهشها در مقالهای در شماره تازه نشریه Cell Research منتشر شده است که از لینک زیر میتوانید ببینید و بخوانید. دسترسی به مقاله برای همگان رایگان و آزاد است.
کریم علیزاده Department of Anthropology, Grand Valley State University
https://www.nature.com/articles/s41422-020-0349-y
با سپاس از ایشان؛ جامعه باستانشناسی ایران Society for Iranian Archaeology ©
