آیا ضعف جمعیتی باعث انقراض نئاندرتال‌ها شده است؟
مقاله‌ای تازه بحث تازه‌ای را درباره انقراض نئاندرتال‌ها مطرح می‌کند: ضعف جمعیتی.
در حالیکه در بسیاری از تحقیقات پیشین انقراض نئاندرتال‌ها را به یک حادثه سریع و ناگهانی (مثل دگرگونی‌های اقلیمی، تاثیرات مواجه با انسان مدرن و….) نسبت می‌داده‌اند، تحقیقی منتشر شده توسط دانشمندان دانشگاه مارسی در فرانسه نظر دیگری را مطرح می‌کند که مبتنی بر مطالعات جمعیت‌شناسی است (جمعیت‌شناسی یا دموگرافی بخشی از علوم اجتماعی است و مطالعه علمی جمعیت‌های بزرگ در حال تغییر انسانی است. جمعیت‌شناسی با حجم جمعیت و ترکیب و توزیع جمعیت سروکار دارد. این دانش به بررسی باروری، مرگ ومیر و مهاجرت می‌پردازد). آنها یک مدل جمعیتی نئاندرتال‌های دنیا را طراحی کرده که به این وسیله فاکتورهای موثر در علم جمعیت‌شناسی را استفاده کرده‌اند. این مدل نشان می‌دهد که جمعیت‌های انسانی در یک بازه زمانی 4 تا 10 هزار ساله دچار افت می‌شوند. محققان با استفاده از اطلاعات جمعیتی برگرفته شده از جوامع کنونی شکارگر و جمع‌آوری کننده غذا و همچنین جوامع میمون‌ها و داده‌های بدست آمده از مطالعات ژنتیکی نئاندرتال‌ها، به این نتیجه رسیده‌اند که نئاندرتال‌ها زمانی منقرض شده‌اند که جمعیت آنها به کمتر از 5000 نفر در سرتاسر دنیا رسیده است. این افت جمعیتی می‌بایستی در یک دوره زمانی ده هزار ساله روی داده باشد، زمانیکه میزان باوری زنان جوان (با سنی زیر 20 سال) به کمتر از 2.7 درصد برسد اما اگر این میزان کاهش باروری به 8 درصد رسیده باشد انقراض نئاندرتال‌ها تنها 4000 سال طول کشیده است. حال اگر نرخ مرگ و میر نوزادان کمتر از یک سال هم به این داستان اضافه شود، تنها با کاهش 0.4 درصدی میزان زاد و ولد نئاندرتال‌ها، ده هزار سال کافی بوده است که آنها از میان بروند. نویسندگان مقاله حاضر اصراری بر این ندارند که چرا واقعا این کاهش جمعیتی رخ داده است و تنها سعی می‌کنند نشان دهند که می‌توان از دید جمعیت‌شناسی نیز به موضوع انقراض نئاندرتال‌ها را نگریست.
سامان حیدری گوران، موزه نئاندرتال آلمان
جامعه باستان‌شناسی ایران Society for Iranian Archaeology ©
