سنگواره‌های غار آپیدیما در کشور یونان قدیمی‌ترین شواهد حضور انسان هوموساپینس در اوراسیا هستند.
در دهه 1970 دو سنگواره جمجمه در غاری موسوم به آپیدیما کشف شده بود اما هیچ وقت آنچنان باید و شاید بر روی آن‌ها کار جدی صورت نگرفته بود. تا اینکه گروهی از دانشمندان به رهبری پروفسور کاتارینا هروتی از دانشگاه توبینگن آلمان این جمجمه‌ها را دوباره مطالعه کرده‌اند و به نتایج ارزشمندی دست یافته‌اند. اول از همه سن‌سنجی دقیق برای این جمجمه‌ها انجام یافته و یکی از آن‌ها 170 هزار سال و دیگری 210 هزار سال قدمت دارند. سن‌سنجی به روش سری-اورانیوم انجام یافته که روشی دقیق برای سن‌سنجی رسوبات قدیمی‌تر از توانایی سنجشی رادیو کربن است. سپس مطالعه جمجمه‌ها انجام گردید. در زمان کشف جمجمه‌ها در دهه 70 میلادی تصور می‌شده است آن‌ها به گونه‌های اولیه نئاندرتال‌ها و یا انسان‌ریخت‌های هایدلبرگنسیس تعلق داشته‌اند اما اندازه‌گیری‌های مورفومتریک تازه که بر روی این جمجمه‌ها انجام شده روشن کرده که حداقل یکی از آن‌ها را می‌بایست جزو انسان‌های هوموساپینس دست‌بندی کرد. این کشف موضوعات مهمی را با خود دارد. اول اینکه به این ترتیب ورود انسان هوموساپینس به اوراسیا از زادگاه آن‌ها یعنی افریقا بسیار پیشتر از آنچه که قبلا تصور می‌شده است. در نتیجه وضعیت‌های ترسیم شده گونه‌های انسان‌ریختی و انسانی در اوراسیا به این ترتیب بهم خواهد ریخت و می‌بایست دوباره به مواد و داده‌های باستان‌شناسی و انسان‌شناسی نگاه کرد. به خصوص این کشف، مدل‌های پیشین بر اساس کشفیات منطقه لوانت در نزدیکی قاره آفریقا را تا حدودی دستخوش تغییر قرار خواهد داد.
https://www.nature.com/articles/s41586-019-1376-z
سامان حیدری گوران، موزه نئاندرتال آلمان
جامعه باستان‌شناسی ایران Society for Iranian Archaeology©
