در طول ده هزار سال گذشته، جوامع انسانی همواره مسیر پیچیده‌تر شدن را طی کرده‌اند. مناظره قدیمی بین باستان‌شناسان در رابطه با تطور فرهنگی جوامع انسانی هست و روی این پرسش متمرکز بوده که چگونه و چرا جوامع انسانی به شکل قشربندی اجتماعی/سیاسی درآمدند. برخی از پژوهشگران با نگاهی ماده‌گرایانه بر این باورند که تغییراتی که در فناوری‌ها و ابزارهای مرتبط با منابع و سازوکارهای معیشتی پیش آمد، بویژه تغییرات فناوری که رشد محصولات کشاورزی را شدت بخشید، موجب تغییرات اجتماعی و قشربندی‌شدن جوامع شد. در نقطه مقابل، برخی دیگر بر این باورند که قشربندی اجتماعی خود عامل و علت این تغییرات بوده است، نه پیامد آن‌ها. بسیاری از پژوهشگران هم پاسخ این پرسش را در میانه این دو طیف نظری جستجو می‌کنند. به منظور آزمایش این تئوری‌ها، گروهی از پژوهشگران حدود 155 اجتماع انسانی در اقیانوسیه و جنوب شرق آسیا را مورد بررسی قرار داده‌اند. نتایج این پژوهش‌ها در نشریه Proceedings of the National Academy of Sciences منتشر شده است.
بطورکلی، نتایجی که این پژوهشگران به دست آورده‌اند نشان می‌دهد که در اغلب موارد بین متراکم‌تر شدن محصولات کشاورزی و قشربندی‌شدن اجتماعات انسانی، رابطه‌ای دوسویه و هم‌تطوری وجود داشته است. اما موارد جالبی هم هست که نشان می‌هد پیچیدگی‌های اجتماعی/سیاسی خود عامل محرک در تغییرات فناوری و تراکم کشاورزی بوده است.
نتایج این پژوهش‌ها را می‌توانید از لینک زیر ببینید و بخوانید.
http://www.pnas.org/content/early/2018/03/13/1714558115
جامعه باستان‌شناسی ایران Society for Iranian Archaeology ©
