آیا ممکن است زندگی انسان چندسیاره‌ای بشود؟ تازگی‌ها چندین خبر و آگهی در این رابطه منتشر شده است. هم ایلان ماسک (Elon Musk) پایه گذار SpaceX و هم جف بزوس (Jeff Bezos) پایه گذار شرکت آمازون (Amazon) به تازگی از برنامه‌های بلندپروازانه‌ای پرده برداشته‌اند و راکت‌هایی را آزمایش کرده‌اند. حال، شرکت چند ملیتی بوئینگ از برنامه خود برای رفتن به سیاره مریخ رونمایی کرده است. کاری که انسان در حال انجام است بیش از چندسیاره‌ای شدن است، در واقع انسان در حال مداخله در روند تطور خود است. چکیده اینکه، ما داریم فضایی شدنمان را شتاب می‌بخشیم.
برخی ممکن است آنچه انسان در حال انجام است را آلوده کردن کیهان توسط انسان بدانند که نباید چنین اجازه‌ای به وی داده شود. برخی دیگر که نظر اکثریت را نمایندگی می‌کنند، همچون فیزیکدان نامدار استیون هاوکینگ، بر این باورند که این تنها راهی است که انسان می‌تواند با آن بقای بلندمدت خود را تضمین کند. گرایش به هر کدام از این دیدگاه‌ها که داشته باشیم، مسابقه‌ای به سوی فضا در حال انجام است.
از جزئیات و چگونگی پیشرفت هر کدام از این برنامه‌هایی که برای رفتن به فضا هستند بگذریم، آنچه مورد ملاحظه قرار نمی‌گیرد این است که ما در حال شتاب بخشیدن به تطور نوع انسان هستیم. اگر بتوانیم به مریخ برویم، فقط چندسیاره‌ای نخواهیم بود بلکه نوع بشر را به دو شاخه نیز بخش خواهیم کرد. این بدین خاطر است که انسان روی زمین تطور پیدا کرده و برای سفر و زندگی در فضا ساخته نشده است. ما نیاز خواهیم داشت انسان را طوری مهندسی کنیم که بتواند بهتر تطبیق پیدا کند.
روشن‌ترین نقطه ضعف انسان، آسیب‌پذیری وی در برابر پرتوهاست. پرتوها موجب جهش DNA می‌شوند و زمینه سرطان را فراهم می‌کنند. حتی برای زمان کوتاهی همچون شش ماه، مسافران مریخ در معرض پرتوهای بسیار زیادی قرار خواهند داشت و قطعا این مقدار بیش از حدنصابی است که ناسا در حال حاضر برای آن آمادگی دارد. برخی ممکن است بگویند که انسان به مریخ خواهد رفت و در آنجا از سرطان خواهد مرد.
تاکِکازو کونیدا (Takekazu Kunieda) از دانشگاه توکیو یک راه چاره پیش کشیده که شاید چند سالی طول بکشد تا به مرحله عملی برسد. وی روی موجوداتی به نام خوکچه‌های خزه‌ای (tardigrades) پژوهش‌هایی انجام داده که هشت پا دارند و در برابر پرتوهای بسیار زیاد مقاوم هستند. کونیدا و همکارانش در مقاله‌ای که ماه پیش در مجله Nature Communications منتشر کردند، نشان دادند که این خوکچه‌ها دارای پروتئین‌های “سرکوب کننده آسیب” هستند (Dsup protein) که برای DNA خود سپری در برابر پرتوها دارند.
کونیدا می‌پندارد که ممکن است بتوانیم در آینده انسان‌های فضانورد مهندسی کنیم که چنین پروتئینی داشته باشند که از همان پیشتیبانی‌های بیولوژیکی خوکچه‌ها در برابر پرتوها برخوردار باشند. کونیدا پروتئین‌های دیگری هم در ژنوم این خوکچه‌ها شناسایی کرده که می‌تواند کمک کند که انسان از آسیب‌های DNA در امان بماند.
حال، به محض اینکه شروع کنیم به مهندسی انسان‌هایی با ژن‌های ویژه، در واقع مانعی برای تولید مثل میان آن‌ها و انسان‌هایی ایجاد می‌کنیم که مهندسی نشده‌اند. در ابتدا، الزاما یک مانع ژنتیکی نخواهد بود. کسی ممکن است با چند پیچش اندکی در ژن‌هایش هنوز بتواند با انسان‌های مهندسی نشده تولید مثل کند، اما احتمالا چنین نخواهند کرد چون اطمینان نخواهند داشت که فرزندانشان از ژن‌های مطلوب برخوردار باشند. در هر حال، پیشروان فضا فقط با خودشان تولید مثل خواهند کرد و حق انتخابشان محدود خواهد بود.
در نظر داشته باشید که تا اینجا فقط به یکی از ویژگی‌ها اشاره کرده ایم: سپر پرتویی خوکچه‌های خزه‌ای. مسافران فضا در نهایت از یک بسته تطبیقی برخوردار خواهند شد. در همان ابتدا به تغییراتی در ماهیچه‌ها و استخوان‌ها نیاز خواهند داشت که بتوانند روی سیاره‌ای با جاذبه‌ای ضعیف‌تر از زمین به سر ببرند. سامانه ایمنی بدن در فضا متفاوت کار خواهد کرد، خوراک در مقایسه با زمین از گونه گونی کمتری برخوردار خواهد بود و غیره. در واقع، چشم اندازهای چندی برای پیشرفت وجود دارد که ممکن است به آن‌ها دست بیابیم.
نکته اینجاست، نباید فراموش کنیم که درباره یک انسان نوین بحث می‌کنیم. مشکلی با آن نیست. لازم باشد، قابل درک خواهد بود اگر به خودمان بهترین امکان بقا را بدهیم حتی اگر با ایجاد یک نوع جدید و فوق العاده. نخستین انسان‌های روی مریخ هر روز در شرایطی زندگی خواهند کرد که در مقایسه با آن زندگی قطبی در نظرمان ساده خواهد شد. امید است که سرانجام بتوانیم نوع چندسیاره‌ای بشویم. مهم است ولی باید یادآور شد که با این کار نوع نوینی در حال خلق کردن هستیم، نوع فضانورد. شاید انسان هوشمند مریخ نورد (Homo sapiens martianius) ؟
روَن هوپر (Rowan Hooper)
جزئیات بیشتر را از لینک زیر ببینید و بخوانید:
http://www.japantimes.co.jp/news/2016/10/15/national/science-health/space-exploration-human-evolution/#.WALz2PkrLIU
جامعه باستان شناسی ایران Society for Iranian Archaeology ©
