نقش قصهگویی در ایجاد همدستی و همکاری اجتماعی پیش از بوجود آمدن دین
داستانسرایی و قصهگویی پدیده اجتماعی همه گیر و جهانی است. از گرد هم آمدن نیاکان دور آتش تا جمع شدن در کنار تلویزیون، جوامع انسانی همیشه قصهگو تولید کرده و قصه شنیده است. با اینکه قصهگویی یک پدیده اجتماعی فراگیر و جهانی است، به اهمیت، کارکرد اجتماعی، و فرگشت آن در طول تاریخ کمتر توجه شده است.
گروهی از پژوهشگران به بررسی نقش قصهگویی و تاثیر آن بر رفتارهایی چون همدستی و همکاری در میان جوامع شکارگر-گردآورنده خوراک پرداخته اند. بدین منظور پژوهشگران به میان جوامع شکارگر-گردآورنده در فیلیپین رفتهاند (نمونهای که شاید بتوان آن را مثالی از جوامع شکارگر در دوران پیش از تاریخ محسوب کرد). نتایج بررسیهای پژوهشگران نشان میدهد که قصههایی که در میان جامعه شکارگر گفته میشود مشوق و تقویت کننده همدستی و همکاری، برابری جنسیتی و اجتماعی، و رفتارهای تساوی گرایانه است. بررسیها نشان میدهد که هرچه قصهگو و قصهگویان زبردستتر، بر میزان همدستی و همکاری نیز افزوده میشود. در این میان، قصهگویان نیز همیشه مورد توجه هستند، از منافع و مواهبی بهره می برند، و در جامعه خود از فرصت های بیشتری برخوردار هستند. در میان جوامع کشاورز و پیچیدهای که بعدتر بوجود آمدند، چنین نقشی بر دوش دین افتاده و نهاد دین همدستی و همکاری میان انسانها را تشویق و تقویت کرده است. پژوهشگران نتیجه میگیرند که احتمالا یکی از کارکردهای قصهگویی سازماندهی همدستی و همکاری بوده است.
این بررسی و نتایج آن در نشریه Nature Communications منتشر شده که از لینک زیر میتوانید ببینید و بخوانید.
https://www.nature.com/articles/s41467-017-02036-8
جامعه باستان شناسی ایران Society for Iranian Archaeology ©