قربانی کودکان در میان قوم یهود
در عهد عتیق بارها به قوم یهود هشدار داده شده که مانند کنعانی ها کودکان خود را قربانی نکنند. از ایشان خواسته شده که از رفتار کنعانی ها دوری جویند و برای خدای “یهوه” کودکان خود را قربانی نکنند. چنین هشدارهایی نشان می دهد که قربانی کودکان واقعیت داشته و انجام می شده وگرنه لزومی نداشت که در عهد عتیق قوم یهود از این کار پرهیز داده شوند.
داستان حضرت ابراهیم (ع) و قربانی کردن اسماعیل (یهودیان و مسیحیان بر این باورند که فرزندی که قرار بود قربانی شود اسحاق بود) شاید بهترین نمونه از چنین اشاراتی در عهد عتیق باشد. ولی مثال ها و اشارات به قربانی کردن کودکان فقط محدود به داستان ابراهیم (ع) و اسماعیل (ع) نیست بلکه مثال های دیگری نیز در عهد عتیق هست که کمتر شناخته شده اند. در بسیاری موارد فرزند نخست قربانی می شد ولی امکان بازخرید یا رهایی یافتن با پیشکش کردن یک گوسفند وجود داشت. اما مواردی هم هست که نشان می دهد فرزندان نخست خانواده قربانی می شدند بی آنکه قربانی آنها بازخرید شود. برخی از پژوهشگران بر این باورند که قربانی کودکان اگر هم در میان قوم یهود انجام می شده ولی به پیشگاه “یهوه” انجام نمی شده بلکه به تقلید از کنعانی ها به پیشگاه یکی از خدایان بیگانه همچون خدای “مُلِک” (Molek) انجام می شده است. امروزه توافق عمومی میان پژوهشگران وجود دارد که قربانی کودکان میان قوم یهود انجام می شده ولی آنچه مورد توافق نیست میزان و رواج آن است.
هیث دورل (Heath D. Dewrell) به تازگی کتابی منتشر کرده با عنوان Child Sacrifice in Ancient Israel که در آن بحث های رایج درباره ی قربانی کودک در میان قوم یهود را بررسی و مرور می کند. علاوه براین، بحث اصلی نویسنده این است که قربانی کودکان نه تنها واقعیت داشته بلکه این قربانی به پیشگاه “یهوه” انجام می شده است. این پژوهشگر برپایه ی شواهد و مدارک باستان شناختی، عهد عتیق، و کتیبه های موجود، شیوه های مختلفی که کودکان قربانی می شدند را بررسی کرده و می گوید که قربانی کودک همچون قربانی گوسفند یکسان و یک شکل نبوده است. گاهی کودکان به پیشگاه خدای مُلِک انجام می شده و در برخی مواقع که جامعه با بحران هایی چون خشکسالی یا بیماری های فراگیر روبرو بوده فرزند نخست قربانی می شده است. گاهی هم فرزند نخست به عنوان تکه ی اول از کل (نخستین فرزند از فرزندان – همچون تکه ی اول از کل محصول) باید به پیشگاه یهوه قربانی می شده است. بطور کلی باید گفت که کودکان به منظورها و مقاصد مختلفی قربانی می شده اند. اما این بدین معنا نیست که همه ی قوم یهود قربانی کودکان را انجام می داده اند. برخی از قبایل شکل های مختلفی از قربانی کودک را انجام می داده اند ولی برخی هم اساسن قربانی کودک را انجام نمی داده اند.
چکیده ای از کتاب و نتایج پژوهش های نویسنده از زبان خود وی را می توانید از لینک زیر ببینید و بخوانید.
http://asorblog.org/2017/12/05/child-sacrifice-ancient-israel/
© Society for Iranian Archaeology
جامعه باستان شناسی ایران
https://telegram.me/societyforiranianarchaeology
https://www.facebook.com/SIA.IRAN