«خود-اهلی‌سازی» فرضیه‌ای است که برپایه آن، از بین همۀ نیروها و عواملی که جریان تطور انسان را پیش برده‌اند، یکی هم این بوده که انسانها همواره و در طول تاریخ برای خود همراهان و همنشین‌هایی برگزیدند که دارای ویژگی‌های اجتماعی‌گری و اجتماع‌پذیری بیشتری بودند. چندین کار پژوهشی تا کنون این فرضیه را مطرح کرده‌اند که انسانها و بونوبوها (bonobo – نوعی از بوزینه‌ها) از جمله جانداران و پستاندارانی هستند که خود-اهلی‌سازی کرده‌اند. به تازگی گروهی از پژوهشگران برای چنین روند تطوری شواهد ژنتیکی نیز کشف کرده‌اند.
برای اینکه پژوهشگران بتوانند نشانه‌های روند خود-اهلی‌سازی را در انسانها شناسایی کنند، فهرستی از ژنهای مرتبط با ویژگی‌های اهلیت در انسانها تهیه کردند، ویژگی‌های چون سربراهی، مداراگری، توانایی در همکاری گروهی، ظرافت چهره …. اینها همه در مقایسه با ژنوم انسانهای نئاندرتال و دنیسوان (Denisovans) که از گونه‌های منقرض انسانی هستند تهیه شده است. سپس این فهرست را با ژنوم جانوران اهلی‌شده و نمونه‌های وحشی آنها مقایسه کردند مانند مقایسۀ ژنوم سگ با گرگ، مقایسۀ گاو وحشی با گاو اهلی.
نتایج بررسی‌ها و مقایسه‌ها بین ژنهای مرتبط با اهلیت جانوران اهلی و انسانهای مدرن همپوشانی‌های شگفت‌انگیزی نشان داده است. اما وقتی همین ویژگی‌ها با جانوران وحشی و انسانهای غیرمدرن (همچون نئاندرتال‌ها و دنیسوان‌ها) مقایسه شد، چنین همپوشانی‌هایی مشاهده نشد. این پژوهشگران فکر می‌کنند این نتایج در واقع تاییدکننده فرضیهی خود-اهلی‌سازی انسان است و اهمیت غریزه اجتماعی و اجتماعی‌گری را به عنوان یک از ویژگی‌های منحصربفرد انسانها گوشزد می‌کند که از جمله عوامل بسیار موثر در تطور انسان بوده است.
این مقاله در نشریهPlos One منتشر شده که از لینک زیر می‌توانید ببینید و بخوانید. نسخه پ.دی.اف آن نیز در کانال تلگرام جامعه پیوست شده است.
http://journals.plos.org/plosone/article?id=10.1371/journal.pone.0185306
© Society for Iranian Archaeology
جامعه باستان‌شناسی ایران
https://sites.google.com/site/societyforiranianarchaeology
